Feljton: Bizarni sveci Srpske crkve (5)

Nijedan Nemanjić ne zaslužuje da bude kanonizovan

Piše: Miroslav Ćosović

Veličina slova:  

Osvojio onoliku zemlju, i opet ga ne proglasiše za sveca: Car Dušan Silni, žrtva nepravde

Izvor: deviantart.com

Problem kod svih Nemanjića, pa i Dragutina i Save, je taj što niko ne prima blagodat njihovih čuda, već vjekovima. Ne pamti se kad se neko javio da se izliječio, da ga je spasio, da mu je pomogao neki svetac Nemanjić. Toga nema, osim u fantazijama žitija kada su se ta čuda prije mnogo vjekova, kobajagi dešavala

Knjiga Miroslava Ćosovića "Bizarni sveci Srpske crkve" prodaje se u Crnoj Gori, u supermarketima i na kioscima po cijeni od 3.99 €. Osim onoga što čitate u feljtonu, u knjizi možete pročitati još mnogo toga zanimljivog - o Svetom Savi, o Nikolaju Velimiroviću, o Njegošu, o Luki Vukmanoviću, o Atanasiju Jevtiću, o Amfilohiju Radoviću, o Filaretu Mićeviću, o istoriji pravoslavne crkve na ovim prostorima... Facebook stranica knjigehttps://www.facebook.com/bizarni.sveci.srpske.crkve

"SVETI" PATRIJARH JOANIKIJE (PROKLETI)

Pošto je od Vizantije koja je bila u raspadanju osvojio neke teritorije, kralj Dušan Nemanjić odlučio je da samog sebe zacari, bez saglasnosti bilo koje veće države i crkve. Imao je problem, po tadašnjim pravilima zacariti ga je mogao samo patrijarh, a na to carigradski patrijarh nije pristao. I da mu je Dušan uputio molbu, istorijski izvori na to upućuju, ni rimski papa ne bi pristao da ga zacari. Istorijski izvori ne daju podatke da li je i bugarski patrijarh odbio da ga proizvede u cara, ili Dušan od njega to nije ni tražio. I tako je Dušan morao da podigne srpsku arhiepiskopiju na nivo patrijaršije da bi njegovo zacarivanje dobilo ozbiljniji nivo. U to vrijeme arhiepiskop srpske zemlje i pomorske bio je Joanikije kojeg je Dušan 1338. direktno sa mjesta logoteta (dvorskog pisara) postavio na mjesto arhiepiskopa. Kakva lakrdija, Dušan je svjetovno lice postavio na mjesto arhiepiskopa! To je kao da danas ministar finansija ili npr. ekonomije ili prosvjete bude proizveden u patrijarha, tj. poglavara crkve! O tim događanjima već sam pisao u poglavlju "Prokletstvo bačeno na srpsku crkvu", a sad iz pera Željka Fajfrića: "Za planirano krunisanje postojao je još jedan problem, možda formalne prirode, ali u to doba veoma bitan. Cara je, naime, morao krunisati patrijarh, a srpska crkva je u to doba bila arhiepiskopija i na čelu je crkve bio arhiepiskop. Bilo je sasvim jasno da Dušana neće hteti krunisati ni carigradski patrijarh, a o rimskom papi se verovatno nije ni razmišljalo, dok s druge strane nije se moglo razmišljati ni o bugarskom patrijarhu, iako je Bugarska podržavala Dušanovu želju za carskomkrunom. S druge strane, ni Dušan nije želeo da ga kruniše bilo koji patrijarh osim onog koji je srpski. Prema tome moglo se uraditi samo jedno i to da se srpska arhiepiskopija uzdigne na stepen patrijaršije, a srpski arhiepiskop na zvanje patrijarha. Tada bi srpski patrijarh mogao da kruniše Dušana, pa bi se i ta smetnja otklonila. Bugarska patrijaršija, ohridska arhiepiskopija i srpska arhiepiskopija se nisu protivili i tokom (verovatno) aprila 1346. godine bude izvršen ovaj čin, a za prvog srpskog patrijarha bude proglašen dotadanji arhiepiskop Joanikije." (Željko Fajfrić, Sveta loza Stefana Nemanje, www.rastko.rs).

Nije lako postati car: Dušan Silni

Izvor: wikipedia

Fajfrić zatim citira Danilovog učenika, srpskog hroničara iz tog vremena, ovo je prvorazredni istorijski izvor: "I kada je prebivao u domu Spasovu, ovaj car Stefan venča se na carstvo i izabra sebi patrijarha srpskoga ne po zakonu ni sa blagoslovom carigradskoga patrijarha, kao što priliči, no zaiska blagoslov beščino od patrijarha trnovskoga i od arhiepiskopa ohridskoga i sa srpskim saborom, tako se zacari i postavi patrijarha, kako ne priliči (Danilov učenik)." (ista knjiga)
Na teritorijama koje je osvojio od Vizantije Dušan je počeo da rašćeruje grčke episkope i mitropilite, te je poslije svih Dušanovih prestupa carigradski patrijarh Kalist između 1350. 1353. godine bačio prokletstvo na: Dušana, na Joanikija, na srpsku crkvu i na svještenstvo srpske crkve. Fajfrić u pomenutoj knjizi piše: "...mora se priznati da je Dušan sa svojim postupcima na neki način i doveo do raskola. Naime, carigradski patrijarh dugo nije reagovao na uzdizanje srpske pravoslavne crkve na rang patrijaršije, iako je još 1346. godine obavljeno Dušanovo krunisanje za cara i uzdizanje srpske crkve na rang patrijaršije. Jednostavno carigradski patrijarh se nije osećao ugrožen u svojim interesima. Ono što je pomutilo ove odnose bilo je sledeće. Svojim osvajanjem vizantijskih teritorija Dušan je uspeo da pod svoju kontrolu dovede i nekoliko carigradskih eparhija(ukupno 9), gde su kao episkopi i mitropoliti upravljali Grci. Kako nisu svi Grčki episkopi i mitropoliti (koji su tu zatečeni) hteli dragovoljno da prihvate jurisdikciju srpske patrijaršije, to su svi oni koji su se odupirali bili proterani. Ovde se često optužuje srpski patrijarh Joanikije kao onaj koji je Dušana na to nagovorio." (ista knjiga)

Ovo smo već viđeli od Ćirkovića i Feijančića, ali evo i iz pera Fajfrića, citira se Danilov učenik: "I posle ovoga ostavi od praroditelja i Svetoga Save predano mu arhiepiskopstvo od patrijarha carigradskog, postavi sebi nasiljem patrijarha Joanikija Zatim sa savetom ovoga odagna carigradske mitropolite koji su po gradovima njegove oblasti, i nastade ne mala beda" (Danilov učenik)." (ista knjiga)

Naravno da ga je nasilno postavio, čak su se i u Srpskoj crkvi bunili što Dušan postavlja svjetovno lice na mjesto arhiepiskopa potom patrijarha. I još Fajfrić kaže: "Ulaziti u to koliko je Dušan stvarno proterao episkopa i mitropolita, nije toliko bitno, ali je sasvim sigurno da je to stvarno uradio." (ista knjiga)

Bugarin Konstantin Filozof koji je živio na dvoru despota Stefana Lazarevića, piše u žitiju koje je posvećeno despotu, da se Lazar Hrebeljanović, otac Stefanov, trudio da Srpsku crkvu približi carigradskoj patrijaršiji. Vrlo naklonjen Srbima on ipak jako kritikuje Srpsku crkvu za period u kojem je patrijarh bio "sveti" Joanikije. Iz spisa "Život despota Stefana Lazarevića od Konstantina Filosofa", knjiga "Stara srpska književnost III" (Novi Sad, 1970) faksimilno:

Screenshot

"...i srpska crkva ocepi se od saborne crkve i tonula je u zlo".
Ovo je napisano oko 1430. godine.

Je li Joanikije proglašen za sveca zato što je Srpska crkva tonula u zlo?

Nevjerovatno, ali ipak je istina, ovog dvorskog pisara, koji je bez ikakvog uporišta u kanonima postao arhiepiskop (kasnije i patrijarh) i koga je vaseljenski patrijarh prokleo, Srpska crkva je proglasila za svetitelja! Uopšte nije jasno na osnovu čega je ovaj Dušanov poslušnik proglašen za sveca, što ga je preporučilo da bude svetac? To što je proklet od carigradskog patrijarha? Amfilohije kaže da je Srpska crkva samo dio opšte Pravoslavne crkve, ako je tako, da li Vaseljenska patrijaršija priznaje kao svetitelja čoeka kojeg je proklela?

"SVETI" UROŠ NEJAKI (LUDI)

Stefan Uroš "Nejaki" bio je sin i nasljednik kralja Dušana. Vladao je od 1355. do 1371. On je poslednji vladar loze Nemanjića. Za vrijeme njegove vladavine centralna vlast nemanjićke države slabi i oblasni gospodari počinju da se osamostaljuju. Za sveca je proglašen više od 200 godina poslije smrti?! Ni što se njega tiče, nije jasno zašto ga je Srpska crkva kanonizovala. Njegov prethodnik kralj Dušan Nemanjić nije kanonizovan zato što je Uroš bio previše mlak i sa slabim uticajem, nije imao snage da naćera Srpsku crkvu da Dušana kanonizuje. Skoro svi ostali vladari Nemanjići su poslije svoje smrti imali dovoljno jake nasljednike koji su mogli da prisile srpsku crkvu da im prethodnika proglasi za sveca. Tako je nastavljan besmisleni niz lažnih svetitelja.

Ne znam kad je Uroš prvi put nazvan "nejaki", to mu je opšteprihvaćeni, pa i zvanični svetački naziv. Nadimak "nejaki", koji mu je dat nekoliko vjekova poslije smrti je eufemizam. Taj mu je nadimak nađenut da se sakrije njegov pravi, jer u kolektivnoj svijesti Srba i Novosrba svi Nemanjići moraju biti veličanstveni, u srpskoj istoriji ne može biti mrlja, samo veličanstveni narod bez ikakvih mrlja u svojoj istoriji ima pravo na veliku zemlju, na Veliku Srbiju!

A kako mu je zapravo bio pravi nadimak? "Nejakog" Uroša Srbin Konstantin Mihailović iz Ostrovice, oko 1500. godine drugačije naziva:

Screenshot

(Konstantin Mihailović iz Ostrovice, Janičarove uspomene ili Turska hronika, Prosveta, Beograd, 1966, strana 103)
"Ludi Uroš", tako ga je narod zvao, to mu je nadimak bio, a ne "nejaki". Konstantin Mihailović je čoek iz naroda. I još na istoj strani piše:

Screenshot

Sad ga je po nadimku oslovio, najnormalnije, kao da ima najljepši nadimak.
Tako je to sa srpskom istorijom. Povijest Srba koja se od 19. vijeka do danas predstavlja Srbima i cijelom svijetu, nije se desila, ona je napisana, Srbi iz prošlosti je svakako nijesu doživjeli onako kako je od 19. vijeka projektanti Velike Srbije predstavljaju. Pravi nadimak "Ludi" morao se ukloniti, jedan Nemanjić ne smije biti lud! Kako da se pravi Velika Srbija ako ima neki ludi Nemanjić? Ta "mrljica" sa "veličanstvene" srpske istorije je morala biti oprana, te je nađen odgovarajući nadimak!

Nejaki ili Ludi: Car Uroš

Izvor: www.svetosavlje.org

Srpska crkva, u velikom žalu za Nemanjićima (kada je na račun sebrdije živjela "kao bubreg u loju"), sa setom se sećajući tih vremena i Uroša Ludog je nekih 200 godina poslije njegove smrti, proglasila za sveca. Nije bilo neke prepreke da Srpska crkva Uroša Ludog kanonizuje odmah poslije njegove smrti, nema vijesti da je Uroš imao neke naročite poroke i da je bio zloćudan. No, on ipak, ničim nije zaslužio da ga crkva proglasi za sveca, pa neposredno poslije smrti i nije proglašen. Srpska crkva ga je u sveca unaprijedila dva vijeka poslije njegove smrti, iz sentimenta prema Nemanjićima, za kojima Srpska crkva i danas pati.

Kao što je Uroš Ludi proizveden u sveca poslije 200 godina, kad je sećanje na njega izblijeđelo, tako je danas i sa "svetim" Njegošem. Poslije Njegoševe smrti nikome nije palo na pamet da ga kanonizuje, znajući za njegov poročan, necrkveni i nemoralan život. Dvjesta godina kasnije Risto Radović je posolio pamet: Vuku Karadžiću, knjazu Danilu, kralju Nikoli, kralju Aleksandru, Mitrofanu Banu, Gavrilu Dožiću, patrijarhu Pavlu i mnogim drugima, narugao im se, iskezio im se u facu i kanonizovao Njegoša, tim činom im poručio: "Budale, ja znam bolje od vas!"

PREMA STROGIM PRAVILIMA KANONIZACIJE, NIJEDAN NEMANJIĆ NE ZASLUŽUJE DA BUDE PRIBROJAN SVETIMA

Razlozi za proglašavanje ovoliko Nemanjića za svetitelje?

U suštini nijedan Nemanjić ne zaslužuje da bude kanonizovan, najbliži liku pravih svetaca su Sava (Rastko) i Dragutin. Sava, jer je osnovavši zasebnu crkvu osnovao i narod, napravio je model ko je tokom istorije progovorio slovenskim jezikom i ušao u njegovu crkvu, taj je postao Srbin. Ne vjerujem da bi bez zasebne crkve koju je Sava isposlovao danas uopšte postojala srpska nacija. To je zaista Savina velika zasluga, nije u pitanju politika ili državništvo visokog dometa, ovo je iznad toga, Sava je napravio jednu naciju! Miks etničkih grupa koji se danas zovu Srbi vezuju samo dvije stvari - Savina crkva i jezik Vuka Karadžića. Idealan naziv za ovu naciju koja se danas netačno zove Srbi (po nekim Slovenima iz srednjeg vijeka) bio bi Vukosavci.

Što se Dragutina tiče, on je bio jako pobožan i asketa, veliki hrišćanin, samim tim dolazi u obzir za svetitelja, ali i on je imao nepočinstava.

Svetac do sveca: Nemanjići

Problem kod svih Nemanjića, pa i Dragutina i Save, je taj što niko ne prima blagodat njihovih čuda, već vjekovima. Ne pamti se kad se neko javio da se izliječio, da ga je spasio, da mu je pomogao neki svetac Nemanjić. Toga nema, osim u fantazijama žitija kada su se ta čuda prije mnogo vjekova, kobajagi dešavala.
Dokle ide etnofiletsko orgijanje i ludilo pripadnika klera Srpske crkve svjedoči nam govor ipođakona Dimitrija Plećevića koji je 31. januara 2010. u Baru održao predavanje pod naslovom "Sveti Srbi". Tada je između ostaloga rekao: "Shvatajući da u srpskom narodu postoje sveti ugodnici božiji, koje smo mi, pod našom teškom istorijskom slikom i prilikom u kojoj smo živeli vekovima, zaboravljali, ne zato što smo bili nemarni, već zato što su nas gonili, manastire palili, mošti palili, svedočanstva palili, zapise i sve što je u manastirima i crkvama bilo palili, mi zaboravljamo neke svete ugodnike božije. Među njima ću spomenuti samo nekolicinu, a to je veliki car srpski Stefan Dušan, koji važi i slovi za jedinog Nemanjića koji nije svetitelj, a to je u stvari politika i propaganda nekih naših spoljnih neprijatelja, na koju smo se mi na žalost i na tugu i na tragediju nevešto uhvatili, i koju sada mi sada sami propagiramo. A svedočanstva postoje, a naći ćete u ovoj i u drugim knjigama podatke da je on dva veka nakon svoje blažene končine, možda i mučeničke končine, bio poštovan kao sveti ugodnik božiji, o tome postoje zapisi, čak su njegove mošti otvoreno počivale u srebrenom kivotu, u njegovoj zadužbini Svetim Arhanđelima, mučeničkom manastiru, tamo negde kod Prizrena."(http://www.svetigora.com/node/6684)

Plećević bi da i Dušana kanonizuje, Dušana koji je oca ubio, koji je dvorskog pisara pretvorio u patrijarha, Dušana kojeg je Vaseljenska patrijaršija proklela... Ludilu etnofiletizma u Srpskoj crkvi nema kraja. Droga zvana Velika Srbija i dalje jako djeluje na kler Srpske crkve.

Dakle, što se tiče "Božjeg ugodnika" Uroša "nejakog", u narodu ne postoji njegov kult, nema nikakve svetačke moći da čini čuda, ničim nikada nije zaslužio da bude svetitelj, jer u njegovom životu nema bilo čega što bi ga preporučilo za sveca.
*Nastavak u subotu, 18. jula